Σύμφωνο συμβίωσης ομόφυλων ζευγαριών και άδεια διαμονής στη χώρα

Την 24.12.2015 εξεδόθη ο υπ’ αριθμ. 4356 νόμος, ο οποίος μεταξύ άλλων προβλέπει τη σύναψη συμφώνου συμβίωσης μεταξύ προσώπων ιδίου φύλου ανατρέποντας τη μέχρι πρότινος υφιστάμενη έννομη τάξη. Τούτο σημαίνει ότι πλέον τα ομόφυλα ζευγάρια μπορούν να προσδώσουν μια μορφή επισημότητας στη σχέση τους καταρτίζοντας ενώπιον συμβολαιογράφου και αυτοπροσώπως τη σχετική έγγραφη συμφωνία, με την οποία ρυθμίζουν τη συμβίωσή τους (σύμφωνο συμβίωσης).

Κατ’ αρχήν απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάρτιση του συμφώνου συμβίωσης είναι η πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα των μερών. Ωστόσο, ο νόμος προβλέπει και ορισμένα κωλύματα, που σε περίπτωση που συντρέχουν επέρχεται η ακυρότητα του συμφώνου συμβίωσης. Πιο συγκεκριμένα δεν επιτρέπεται η σύναψη συμφώνου συμβίωσης: α) αν υπάρχει γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων ή του ενός από αυτά, β) μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και εκ πλαγίου μέχρι και τον τέταρτο βαθμό, καθώς και μεταξύ συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και γ) μεταξύ εκείνου που υιοθέτησε και αυτού που υιοθετήθηκε. Ακυρότητα, βέβαια, συνεπάγεται και η εικονικότητα του συμφώνου συμβίωσης, η οποία σε κάθε περίπτωση απαγγέλλεται με δικαστική απόφαση.

Πιο αναλυτικά, το σύμφωνο συμβίωσης δε μεταβάλλει το επώνυμο των μερών, ωστόσο, ο καθένας από αυτούς μπορεί με τη συγκατάθεση του άλλου να χρησιμοποιεί στις κοινωνικές σχέσεις το επώνυμο του άλλου ή να το προσθέτει στο δικό του. Περαιτέρω, δε, στις προσωπικές σχέσεις μεταξύ των μερών του συμφώνου – συντρόφων εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο εφόσον δεν υπάρχει ειδική απαγόρευση.

Επιπλέον, αναφορικά με τις μη προσωποπαγείς σχέσεις μεταξύ των μερών – συντρόφων εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο, εκτός εάν τα μέρη – σύντροφοι τις ρυθμίσουν διαφορετικά κατά τη σύναψη του συμφώνου συμβίωσης με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης. Ωστόσο, τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα πριν αυτή γεννηθεί.

Περαιτέρω, ως προς το κληρονομικό δικαίωμα των μερών – συντρόφων σε περίπτωση θανάτου του ενός εφαρμόζονται οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα, που αφορούν τους συζύγους. Ωστόσο, κατά την κατάρτιση του συμφώνου συμβίωσης το δικαίωμα αυτό μπορεί να περιοριστεί, αφού το κάθε μέρος μπορεί να παραιτηθεί από το δικαίωμά του στη νόμιμη μοίρα.

Οι λοιπές αξιώσεις μεταξύ συζύγων, οι οποίες προβλέπονται στην ελληνική έννομη τάξη, καθώς και οι αξιώσεις, παροχές και προνόμια έναντι τρίτων ή έναντι του Δημοσίου, εφαρμόζονται αναλόγως και στα μέρη του συμφώνου συμβίωσης – συντρόφων, εφόσον δεν υπάρχει σχετική ειδικότερη απαγόρευση. Ακόμη, μετά την έκδοση σχετικού προεδρικού διατάγματος, μπορούν να προσαρμόζονται στην ανωτέρω διάταξη και οι κείμενες διατάξεις του εργατικού δικαίου και του δικαίου κοινωνικής ασφάλισης, εφόσον αυτό απαιτείται.

Σημειωτέον ότι εμποδίζεται πλέον η σύναψη γάμου πριν λυθεί ή ακυρωθεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση το σύμφωνο συμβίωσης που συνδέει τον ένα μελλόνυμφο με τρίτο. Επίσης, μετά τη σύναψη του συμφώνου συμβίωσης οι συγγενείς εξ αίματος του ενός από τα μέρη του συμφώνου – συντρόφους καθίστανται συγγενείς εξ αγχιστείας του άλλου στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό, ενώ η συγγένεια αυτή διατηρείται και μετά τη λύση ή την ακύρωση του συμφώνου συμβίωσης, από το οποίο δημιουργήθηκε.

Περαιτέρω, το σύμφωνο συμβίωσης λύνεται με τους εξής τρόπους: α) με συμφωνία των μερών – συντρόφων, η οποία γίνεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο, β) με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, εφόσον έχει επιδοθεί προηγουμένως με δικαστικό επιμελητή πρόσκληση για συναινετική λύση στο άλλο μέρος και έχουν παρέλθει τρεις (3) μήνες από την επίδοση και γ) αυτοδικαίως, αν συναφθεί γάμος μεταξύ των μερών. Ακόμη, υφίσταται δικαίωμα διατροφής μετά τη λύση του συμφώνου συμβίωσης, εφαρμοζόμενων αναλόγως των διατάξεων για τη διατροφή μετά το διαζύγιο, εκτός εάν τα μέρη παραιτηθούν από το δικαίωμα κατά την κατάρτιση του συμφώνου συμβίωσης.

Τέλος, σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. 23443/07.09.2011, παρέχεται το δικαίωμα νόμιμης διαμονής στους πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι είναι σύντροφοι πολίτη της Ε.Ε. ή Έλληνα πολίτη, με τον οποίο διατηρούν σταθερή σχέση προσηκόντως αποδεδειγμένη, με την έκδοση σχετικής άδειας διαμονής. Η ισχύς της ανωτέρω απόφασης με βάση τις αρχές της ισότητας και την απαγόρευση των διακρίσεων επεκτείνεται και στους ομοφυλόφιλους πολίτες τρίτων χωρών, που διατηρούν σταθερή σχέση με πολίτη της Ε.Ε. ή Έλληνα πολίτη, καθώς με την ανωτέρω επέκταση του συμφώνου συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια είναι πλέον δυνατή η τεκμηρίωση της σταθερότητας της σχέσης, όπως απαιτείται για την έκδοση της άδειας διαμονής. Τούτο σημαίνει ότι ο αλλοδαπός – πολίτης τρίτης χώρας σύντροφος πολίτη της Ε.Ε. ή Έλληνα πολίτη δικαιούται να καταθέσει και να πετύχει την έκδοση της άδειας διαμονής του στη χώρα δυνάμει του συμφώνου συμβίωσης που έχει καταρτίσει με το σύντροφό του.

Το δικηγορικό γραφείο της κ. ΚΑΣΑΤΚΙΝΑ – ΚΟΥΣΚΟΥ ΣΒΕΤΛΑΝΑΣ αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου την προετοιμασία του φακέλου των ενδιαφερόμενων ομοφυλόφιλων – πολιτών τρίτης χώρας – συντρόφων πολίτη της Ε.Ε. ή Έλληνα πολίτη, είτε διαμένουν εντός Αττικής είτε διαμένουν στην Περιφέρεια, καθώς και την κατάθεση των απαραίτητων δικαιολογητικών στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών στην Αθήνα, ώστε να εκδοθεί η άδεια διαμονής ως συντρόφου πολίτη της Ε.Ε. ή Έλληνα πολίτη, και φυσικά την παραλαβή της άδειας διαμονής που πρόκειται να εκδοθεί. Υπάρχει, δε, και η δυνατότητα να σας εκπροσωπήσουμε εξ αποστάσεως ενεργώντας με σχετική εξουσιοδότηση χωρίς να είναι αναγκαία η αυτοπρόσωπη παρουσία σας στην Αθήνα!