Αποποίηση κληρονομιάς κατά τον Αστικό Κώδικα

Μετά το θάνατο των προσφιλών μας προσώπων, η περιουσία τους, αποτελούμενη τόσο από το ενεργητικό όσο και από το παθητικό της σκέλος, επάγεται είτε στους στενούς συγγενείς τους θανόντος είτε σε πρόσωπα που μέσω της διαθήκης του αυτός έχει υποδείξει. Τον θάνατο των συγγενών μας ακολουθεί συχνά η καθόλου ευχάριστη διαδικασία αποποίησης της κληρονομίας τους, με σκοπό να αποφύγουμε ως κληρονόμοι τους το βάρος των χρεών τους από τραπεζικά δάνεια και τόκους, οφειλές σε εφορία, ασφαλιστικά ταμία και ιδιώτες.  Σε περίπτωση που τα χρέη, δηλαδή το παθητικό της κληρονομιάς είναι μεγαλύτερο από το ενεργητικό της, τότε ο κληρονόμος δεν έχει κανένα απολύτως όφελος να προχωρήσει στην αποδοχή της κληρονομιάς, καθώς μαζί με αυτή θα επωμισθεί το βάρος αποπληρωμής των χρεών του κληρονομούμενου. Στις περιπτώσεις αυτές οι κληρονόμοι έχουν ως μόνη διέξοδο την αποποίηση της κληρονομιάς που τους έχει επαχθεί.

Σύμφωνα με τα άρθρα 1847 και 1848 του Αστικού Κώδικα, η αποποίηση γίνεται με δήλωση στο γραμματέα του δικαστηρίου  της κληρονομιάς μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από  τη γνώση του θανάτου και της επαγωγής της κληρονομιάς, με την οποία ο προσωρινός κληρονόμος δηλώνει ότι δεν επιθυμεί να καταστεί οριστικός κληρονόμος του θανόντος.  Η προθεσμία αυτή παρατείνεται μέχρι το ένα έτος σε περίπτωση που ο κληρονομούμενος  είχε την τελευταία του κατοικία στο εξωτερικό  ή αν ο κληρονόμος έμαθε για την κληρονομιά ενώ διέμενε στο εξωτερικό. Η δήλωση βούλησης του κληρονόμου αφορά το σύνολο της περιουσίας του κληρονομούμενου, δε μπορεί να γίνει δηλαδή για μέρος της κληρονομιάς ούτε να  γίνει υπό όρο ή προθεσμία και είναι αμετάκλητη. Αν η παραπάνω προθεσμία παρέλθει η δήλωση αποποίησης είναι άκυρη, ενώ η κληρονομιά θεωρείται πλασματικά ότι έχει γίνει αποδεκτή (άρθρο 1850 ΑΚ). Κάποιες ενέργειες του κληρονόμου, όπως ενέργειες διαχείρισης της κληρονομιαίας περιουσίας, μπορούν να ερμηνευθούν ως σιωπηρή αποδοχή της κληρονομιάς και για το λόγο αυτό θα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί καθώς ο μόνος τρόπος να ακυρωθεί η πλασματική αποδοχή της κληρονομιάς είναι η άσκηση αγωγής ακύρωσης λόγω πλάνης ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου. Μόνη η σύνταξη απογραφής της κληρονομιάς δε συνάγεται την αποδοχή αυτής.

Η δήλωση αποποίησης της κληρονομιάς γίνεται αυτοπροσώπως στο Γραμματέα του Ειρηνοδικείου της  κληρονομίας. Η δήλωση αποποίησης κληρονομιάς που γίνεται με αντιπρόσωπο απαιτεί την προσκόμιση ειδικού συμβολαιογραφικού εγγράφου που παρέχει ειδική πληρεξουσιότητα αποποίησης ενώ η δήλωση αποποίησης κληρονομιάς που γίνεται α) από ασκούντες τη γονική μέριμνα ανηλίκου, β) από δικαστικό συμπαραστάτη για συμπαραστατούμενο και  γ) από επίτροπο για ανήλικο που βρίσκεται σε επιτροπεία, απαιτεί την προσκόμιση δικαστικής απόφασης, που τους χορηγεί άδεια να αποποιηθούν εκ μέρους τους. Ο Γραμματέας του Ειρηνοδικείου κληρονομίας συντάσσει έκθεση αποποίησης την οποία στη συνέχεια καταχωρεί στα βιβλία που τηρούνται στο Ειρηνοδικείο.

Αυτό στο οποίο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία είναι το γεγονός ότι σε περίπτωση αποποίησης, η κληρονομιά επάγεται στους κληρονόμους του αποποιήσαντος κληρονόμου. Συχνά παρατηρείται το φαινόμενο οι αποποιήσαντες κληρονόμοι-γονείς να μεταφέρουν στα τέκνα τους μια κατάχρεη κληρονομιά,  καθώς έχουν την πεπλανημένη αντίληψη ότι η αποποίηση των τέκνων τους θα συμβεί με την ενηλικίωση τους, ενώ στην πραγματικότητα η προθεσμία της αποποίησης των τέκνων άρχεται από την επομένη της  γνώσης της αποποίησης του γονέα τους και την εξ’ αυτής επαγωγή της κληρονομιάς στα τέκνα. Τα ανήλικα τέκνα πραγματοποιούν την αποποίηση μέσω των γονέων τους, οι οποίοι θα πρέπει για το λόγο αυτό να εξασφαλίσουν ειδική άδεια από το κατά τόπον αρμόδιο Ειρηνοδικείο, καταθέτοντας για το σκοπό αυτό ειδική αίτηση που εκδικάζεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, η οποία με ποινή το απαράδεκτο της συζητήσεως, θα πρέπει να επιδοθεί στον Εισαγγελέα.

Για να αποφύγουμε λοιπόν την εμπλοκή μας σε ατέρμονους δικαστικούς αγώνες απόδειξης της πλάνης μας, θα πρέπει σε περίπτωση που κάποιος συγγενείς μας μας καθιστά εξ’ αδιαθέτου ή εκ διαθήκης κληρονόμους του, αφήνοντάς μας μια κληρονομιά της οποίας το παθητικό (χρέη) υπερσκελίζει το ενεργητικό (περιουσία χωρίς βάρη), να απευθυνόμαστε σε ένα δικηγόρο, με ειδίκευση σε ζητήματα αποποίησης διαθηκών, ο οποίος θα μας συμβουλέψει για την ακολουθούμενη διαδικασία και τις προθεσμίες αποποίησης.

Το δικηγορικό γραφείο της κυρίας Κασάτκινα-Κούσκου Σβετλάνα, με μεγάλη αποτελεσματικότητα, μεθοδικότητα και αξιοπιστία, αναλαμβάνει την ενημέρωση, την εκπροσώπησή σας καθώς και την διεκπεραίωση των απαραίτητων δικαστικών ενεργειών αποποίησης της κληρονομιάς που έχει επαχθεί τόσο σε εσάς όσο και στα τέκνα σας και την οποία δεν επιθυμείτε να αποδεχθείτε, προστατεύοντας την περιουσία σας από χρέη που δεν έχετε τη βούληση να  αποδεχτείτε