Νέο ψηφιακό σύστημα στα σύνορα της Σένγκεν από τις 12 Οκτωβρίου 2025 – Πώς επηρεάζεται η Ελλάδα

Από τις 12 Οκτωβρίου 2025, η Ελλάδα και τα υπόλοιπα κράτη της Ζώνης Σένγκεν εισέρχονται σε μια νέα εποχή συνοριακών ελέγχων με την έναρξη λειτουργίας του Συστήματος Εισόδου–Εξόδου (Entry/Exit System – EES). Η καθιέρωση του νέου αυτού μηχανισμού σηματοδοτεί την οριστική κατάργηση της παραδοσιακής σφράγισης των διαβατηρίων και την αντικατάστασή της από την ηλεκτρονική καταγραφή των στοιχείων των ταξιδιωτών και των βιομετρικών τους δεδομένων.

Η εφαρμογή του συστήματος θα προχωρήσει σταδιακά σε ολόκληρη τη Σένγκεν, ενώ η πλήρης λειτουργία του αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως τις 10 Απριλίου 2026. Σκοπός της πρωτοβουλίας είναι η ενίσχυση της ασφάλειας και η επιτάχυνση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα, μέσω της δημιουργίας μιας ενιαίας, διασυνδεδεμένης βάσης δεδομένων για όλους τους ταξιδιώτες που εισέρχονται ή εξέρχονται από την ευρωπαϊκή επικράτεια.

Το EES θα αφορά πολίτες τρίτων χωρών που ταξιδεύουν εντός της Ζώνης Σένγκεν για σύντομη παραμονή, έως 90 ημερών μέσα σε διάστημα 180 ημερών. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι ταξιδιώτες προς κράτη–μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πλην Κύπρου και Ιρλανδίας), καθώς και προς την Ελβετία, το Λιχτενστάιν, την Ισλανδία και τη Νορβηγία. Με την εφαρμογή του νέου συστήματος, οι επισκέπτες δεν θα λαμβάνουν πλέον σφραγίδα στο διαβατήριό τους, καθώς η είσοδος και η έξοδός τους θα καταγράφονται αυτόματα και με απόλυτη ακρίβεια σε ψηφιακή μορφή. Παράλληλα, θα καταχωρούνται και οι περιπτώσεις πολιτών στους οποίους έχει απαγορευθεί η είσοδος ή η βραχεία διαμονή στη Σένγκεν.

Κατά την πρώτη είσοδο ενός ταξιδιώτη, θα απαιτείται η επίδειξη των ταξιδιωτικών εγγράφων και η υποβολή βιομετρικών στοιχείων, όπως φωτογραφία προσώπου και δακτυλικά αποτυπώματα. Οι συνοριοφύλακες θα προβαίνουν σε ταυτοποίηση και διασταύρωση των δεδομένων, ενώ η είσοδος θα καταχωρείται αυτόματα στο σύστημα. Κατά την αναχώρηση, η βάση δεδομένων θα ενημερώνεται, επιτρέποντας τον έλεγχο της διάρκειας παραμονής και την επιβεβαίωση της νόμιμης εξόδου. Στις επόμενες επισκέψεις, η διαδικασία θα γίνεται ταχύτερα, καθώς θα απαιτείται μόνο βιομετρική επαλήθευση προσώπου. Για τα παιδιά έως δώδεκα ετών θα πραγματοποιείται αποκλειστικά φωτογράφηση, χωρίς λήψη αποτυπωμάτων, ενώ το EES δεν θα συνεπάγεται καμία οικονομική επιβάρυνση για τους ταξιδιώτες.

Το νέο πλαίσιο θα λειτουργεί σε όλα τα εξωτερικά σύνορα των χωρών που εφαρμόζουν πλήρως το κεκτημένο του Σένγκεν, καθώς και σε εκείνα που, μολονότι δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει πλήρως τη διαδικασία ένταξης, έχουν ήδη περάσει επιτυχώς την αξιολόγηση και διαθέτουν πρόσβαση στα πληροφοριακά δίκτυα VIS και SIS.

Με την αντικατάσταση των χειροκίνητων σφραγίδων από ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό μητρώο, οι ευρωπαϊκές αρχές επιδιώκουν να ενισχύσουν την αξιοπιστία και τη διαφάνεια των συνοριακών ελέγχων. Το EES θα επιτρέψει την αποτελεσματικότερη ανίχνευση περιπτώσεων υπέρβασης του επιτρεπόμενου χρόνου διαμονής, θα συμβάλει στην πρόληψη της παράτυπης μετανάστευσης και θα βελτιώσει την ταχύτητα και την ακρίβεια των ελέγχων στα σημεία διέλευσης.

Από την εφαρμογή του συστήματος εξαιρούνται ορισμένες κατηγορίες ταξιδιωτών. Δεν υπάγονται σε αυτό οι πολίτες των κρατών–μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ιρλανδίας και της Κύπρου, καθώς και οι υπήκοοι τρίτων χωρών που διαθέτουν άδεια διαμονής και έχουν στενούς συγγενικούς δεσμούς με πολίτη της Ε.Ε. Το ίδιο ισχύει και για όσους συνδέονται με υπήκοο τρίτης χώρας που απολαμβάνει δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας εντός Ευρώπης. Επίσης, εκτός πεδίου εφαρμογής παραμένουν όσοι μετακινούνται για λόγους σπουδών, ερευνητικών δραστηριοτήτων, επαγγελματικής κατάρτισης, εθελοντισμού ή συμμετοχής σε προγράμματα ανταλλαγής και πολιτιστικής συνεργασίας, όπως και όσοι εργάζονται ως au pair. Εξαιρούνται ακόμη οι κάτοχοι θεωρήσεων ή αδειών μακράς διαμονής, οι πολίτες της Ανδόρας, του Μονακό, του Αγίου Μαρίνου, του Βατικανού και της Αγίας Έδρας, καθώς και άτομα με διπλωματική ιδιότητα ή ειδικά δικαιώματα διέλευσης. Τέλος, δεν εντάσσονται στο EES οι κάτοχοι αδειών τοπικής διασυνοριακής κυκλοφορίας, όπως και τα μέλη πληρωμάτων διεθνών αμαξοστοιχιών με ενδιάμεσες στάσεις.

Η εισαγωγή του Συστήματος Εισόδου–Εξόδου συνιστά ένα ουσιαστικό βήμα προς την ψηφιοποίηση των συνοριακών διαδικασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αυτοματοποίηση των ελέγχων, η ταχύτερη διεκπεραίωση και η ενίσχυση της ασφάλειας αποτελούν τους βασικούς πυλώνες μιας μεταρρύθμισης που φιλοδοξεί να εξασφαλίσει μεγαλύτερη συνέπεια, ασφάλεια και διαφάνεια στις μετακινήσεις πολιτών προς και από τη Ζώνη Σένγκεν, χωρίς πρόσθετη επιβάρυνση για τους ταξιδιώτες.